Nie ma na świecie dwójki identycznych dzieci. Nawet bliźniaki, choć tak podobne do siebie, różnią się poszczególnymi, najdrobniejszymi nawet cechami charakteru, zdolnościami, predyspozycjami czy tempem rozwoju. Niestety, dzisiejsze metody edukacji i wychowania bardzo często generalizują zachowania dzieci, przypisując wszystkim jednakowe odruchy i wzorce reakcji. Sposób taki nigdy nie przyczyni się do równomiernego rozwoju indywidualnych cech wszystkich dzieci w grupie.
Maria Montessori, włoska pedagog i specjalistka od wychowania dzieci uznała, że to indywidualne potrzeby i możliwości dziecka powinny znajdować się w centrum zainteresowania rodziców i nauczycieli. Tylko tak możliwe jest osiągnięcie przez dziecko sukcesu rozwojowego. Na czym opiera się jej metoda, w jaki sposób proponuje podejście do dziecka i jakie pomoce dydaktyczne mogą być tu wykorzystywane?
Ogólne idee pedagogiki według Marii Montessori
Istotą opracowanej przez włoszkę metodyki jest stwierdzenie, że każde dziecko powinno mieć zapewnioną szansę rozwoju według stworzonych przez siebie indywidualnych planów rozwojowych. Dziecko oczywiście nie jest w stanie samo określić jak chciałoby się rozwijać, jednak pewne predyspozycje zapisane w jego charakterze, takie jak możliwości umysłowe, kompetencje, czy umiejętności szczególne muszą zostać wzięte pod uwagę podczas pracy rozwojowej z dzieckiem.
Podstawową formą pracy stosowanej w pedagogice Montessori jest zabawa oraz samodzielne zdobywanie doświadczeń przez dziecko. Wszystkie zabawy i ćwiczenia, nawet te oparte o pracę grupową, powinny skupiać się na indywidualnych zainteresowaniach dzieci, sprawiać im satysfakcję i przede wszystkim angażować bez poczucia „muszę się bawić, bo inni też to robią”.
Maria Montessori zbudowała swoje podejście na tzw. wychowaniu naturalnym, czyli opieraniu praktyk wychowawczych dzieci na naturalnych prawach rozwoju, automatycznych i naturalnych reakcjach oraz tendencjach wykazywanych przez dziecko od pierwszych dni życia.
Autorka metodyki przekonuje wręcz, że poznawanie rzeczywistości i otoczenia nie dokonuje się wyłącznie za sprawą intelektu, ale również emocji i instynktów, na których powinno opierać się wychowanie dzieci – tylko w ten sposób dziecko może poczuć potrzebę zdobywania wiedzy.
Zasady pedagogiczne według Montessori
Metoda wychowawcza opracowana przez włoszkę zawiera wiele zasad, którymi powinno kierować się podczas wychowania dzieci, stosowane zarówno w kontekście rozwoju domowego, jak i w przedszkolu czy innych placówkach dydaktycznych.
Jedną z podstawowych zasad jest swobodny wybór, pozwalający dziecku na samodzielne podjęcie działania w obrębie przygotowanego otoczenia. Otoczenie to powinno być tak zaaranżowane, by posiadało ciekawe z punktu widzenia dziecka propozycje poznawcze, a jednocześnie odpowiadało oczekiwaniom i programowi opracowanemu przez nauczyciela czy rodzica, opartego oczywiście o naturalny rozwój dziecka.
Kluczową dla umożliwienia tej zasady kwestią jest zapewnienie nauczycielowi pewnego stopnia kontroli nad grupą – choć dziecko może bawić się samo i samodzielnie wybierać materiały, na których chce pracować, pedagogika Montessori nie przewiduje, że dziecko będzie robiło dokładnie to, co chce i kiedy mu się podoba. To nauczyciel kieruje jego rozwojem, uwzględniając najlepsze z jego perspektywy naturalne odruchy dzieci.
Kolejną ciekawą i istotną z punktu widzenia pomocy dydaktycznych zasadą jest izolowanie trudności. Dzieci mają do dyspozycji tyle materiałów edukacyjnych, ile jest im potrzebnych do nauki konkretnych umiejętności i poznawania świata. Dla przykładu, dziecko mające na celu umieszczanie figur geometrycznych w odpowiednich otworach nie może jednocześnie skupiać się na tym, jakie są to figury, jakiego są koloru czy jak wygląda przedmiot, do którego je wkładają. Ich zadaniem jest wyłącznie fizyczne dopasowanie kształtów do siebie. Ograniczenie to pozwala na pełne poznanie jednego zagadnienia przed przystąpieniem do kolejnego.
Pomoce dydaktyczne dla pedagogiki według Marii Montessori
Dostępne w sklepie Liger pomoce dydaktyczne to doskonałe uzupełnienie dla pedagogiki według metody Montessori. Wszelkiego rodzaju kolorowe układanki, mozaiki, i sortery nie tylko sprzyjają poznawaniu figur geometrycznych, lecz także wpływają znacząco na rozwój wyobraźni i dociekliwości dziecka, jednocześnie zaszczepiając w nim chęć zdobywania wiedzy o świecie.
Drewniane zabawki Montessori znajdują dziś szerokie zastosowanie zarówno w przedszkolach, placówkach terapeutycznych, jak i w domu. Wielokolorowe zabawki rozwinięte z myślą o metodzie Montessori to okazja, by rozwinąć zainteresowanie i naturalne talenty dzieci poprzez zabawę i grupową interakcję.
